Ogrodzone grunty rolne z farmami fotowoltaicznymi opodatkowane są podatkiem od nieruchomości, co do zasady, niezależnie od tego, czy na gruncie prowadzona jest także działalność rolnicza – stwierdził Minister Finansów w niedawno opublikowanej odpowiedzi na interpelację poselską (odpowiedź z 2 sierpnia 2023 r. na interpelację poselską nr 42802 z 25 lipca 2023 r.). Zwiększa to potencjalnie nie tylko ryzyka nowych inwestycji fotowoltaicznych, konsekwencje mogą być dotkliwe dla już istniejących.

W ostatnich latach doszło do korzystnych dla fotowoltaiki zmian legislacyjnych, m. in. możliwe stało się instalowanie paneli na gruntach rolnych i nieużytkach. W związku z tym powstały wątpliwości co do ich opodatkowania – czy podlegają znacznie niższemu podatkowi rolnemu, wynoszącemu w 2023 r. do 370 zł od hektara, czy podatkowi od nieruchomości, którego stawka od hektara wynosić może nawet 11 600 zł. W przypadku gruntów niezajętych bezpośrednio pod panele organy podatkowe opowiadają się przeważnie za podatkiem rolnym.

Kluczowa dla określenia właściwego podatku jest zawarta w ustawie o podatku rolnym definicja „gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej” – za ich wyjątkiem, objętych podatkiem od nieruchomości, podatkiem rolnym opodatkowano grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów jako rolne. Na tle budowy instalacji fotowoltaicznych pojawiły się więc pytania jaki podatek dotyczy całego gruntu, obszaru ogrodzonego na potrzeby farmy, czy terenu zajętego przez instalację.

Minister Finansów, opierając się na orzecznictwie NSA (wyroki z 28 lipca 2022 r., sygn. akt III FSK 389/22 oraz z 14 czerwca 2022 r., sygn. akt III FSK 266/22), przyjął, że zajęciem gruntu na prowadzenie działalności gospodarczej jest faktyczne wykonywanie czynności składających się na taką działalność, przy czym uznaniu, że ma ona miejsce nie przeciwstawia się równoczesne prowadzenie innej działalności, np. rolniczej. Przykładowo, w orzecznictwie zaznacza się, że wpływu na opodatkowanie działki z farmą nie ma np. pobieranie pożytków poprzez zbierania siana, ponieważ jest to zwykle działalność poboczna do działalności gospodarczej – fotowoltaiki. Za wyrokiem WSA w Gdańsku z 7 marca br. (sygn. akt I SA/Gd 1071/22), minister stwierdził, że podatkiem od nieruchomości ze stawką najwyższą, właściwą dla prowadzenia działalności, objęty jest zarówno grunt zajęty przez panele, jak i infrastruktura mu towarzysząca oraz bez znaczenia jest, że część gruntu przesłoniona panelami może być wykorzystywana rolniczo.

Zdaniem fiskusa prowadzi to do wniosku, że cały ogrodzony teren zajęty na potrzeby prowadzenia farmy powinien być opodatkowany podatkiem od nieruchomości. Jest to nie tylko niekorzystne dla zielonych inwestycji, ale może wydawać się irracjonalne – co, gdy trawa pomiędzy panelami wykorzystywana jest do regularnego wypasu bydła lub kóz, a teren ogrodzony jest także w celu kontroli zwierząt?

Na szczęście dla podatników stanowisko fiskusa nie jest bezwarunkowe – w odpowiedzi wspomniano, że w przypadku korzystania z gruntu rolnego tylko częściowo do prowadzenia działalności gospodarczej – nie wyjaśniając jak owa częściowość może być rozumiana, wówczas możliwe jest opodatkowanie podatkiem od nieruchomości tylko w tej części. Zdaniem ministra, w razie sporu, optymalnym rozwiązaniem będzie skorzystanie z opinii biegłego.

Organy podatkowe mogą jednak potraktować pismo jako istotną wskazówkę interpretacyjną, co, biorąc pod uwagę 5-letni termin przedawnienia zobowiązań podatkowych, może prowadzić do groźnego dla podatników ustalania zobowiązań podatkowych w wysokości nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych.

Ryzyko inwestycyjne stało się więc potencjalnie wyższe, a pytanie o wspieranie transformacji czy dywersyfikacji energetycznej jest tym wyraźniejsze, że koncepcja ministra znajduje oparcie w aktualnej linii orzeczniczej.

Jakkolwiek nie stanowiło to przedmiotu zapytań posłów, w piśmie brak informacji co do ewentualnego planowania wydania interpretacji ogólnej czy objaśnień podatkowych.